Arsène Roux : Vie berbère par les textes, parlers du sud-ouest marocain (Tachelhit) : la vie matérielle. Vol. 1

n-ël luh d-gwi-lli ra i k k a t s-ëlmerkez, nawi -d ëssel lum m a - g - a q q l â y n i h eddâmen ël l i-( i) t tasin ta ryâ l in -ëw-wakâ l . Lemeel lem n-ël luh, ëssgwl -ënn-es i g à - t 1 a- imeddi llûh a r - imma l (i)2- id-bu- lmerkez man - i k a d - s k à r n 3. Tigemmi , i g - t t nebna , ar-gi-s ne skâ r aggwmmi l l i - f -a -nn- t t i zwi r t ig-ënn behh r a t e k s em t s ë - tgemm i4 nebnu lhus imeqqu r en , kul t i gm e r t gi-s n ebnu gi-s asdes ë l l i -g-a-n t tegga al im i - l ebh àymen5 ; nebnu lehr i -w-wa l im, agwrâb-ënn-es a -nn - i t twa l an be r râ ; nebnu g-ë t têr f -ënn-es lm a k à n ma -g - a - t t i l in i smg a n 6 d - imka r ân ; nebnu t a dw a y r i t ifulkin, yus san , izlin fë- tgemmi , ma -g - a - t t i l in inebg iwen7 d-gwa-nna-d-y iwi Rêbb i . Tigemmi , g-ugwens, ar-gi-s nbenna t a g r u r t ë l - l e bh a yme n8 l i9-g-a- nessan ; nebnu aggwmm i n - t u z z üm t ëlli meqqû rn , twa l a - t - id t e ggwmm i t l i9 -mezzîyn, twa l a - t t - i d t s a r à g t ën - tgemmi -ugwns l i9 -g - a - t t i l i n t t emg a r i n . gi-nn a-g- tel la t em s r i t d-uhanu-ufe l l a , d -uh anu - i z edd à r t - t e d û h a n t li-g-a -zzâdên midden , d-unwà l l i -g-a-ssergan les: fi t, a r gi-s s senwàn ; gi-nn a - g - a - t t n aw a l e n t t emg a r i n lasgal ën - tgemmi : kra gi - sent a r - i t t e s zân ag rûm , k ra ar-iffern izïd, kra ar - i t te l lem t a d û t t , k ra isala a z ê t t â , k r a a r - i t t àm s i - lebhaymen , k ra ar - i t tezzêg, kra ar - issendu, kra ar- issfâd a r ras ën- tgemmi , kra ar- issir id ëlksul. -ënna i rkan , kra ar-izzâçl , k r a a r 1 0 LA VIE BERBÈRE PAR LES TEXTES -issifîf aggwern. (1) Dans ce t t e phrase le pr. rég. di rect l remplace essgel, et le suje t du verbe iga es t la propo ­ s i tion a- imedd i llûh... (2) Il est fréquent que la prépos i t ion i « à » suiv i e d ’une voye l l e / soi t c on f ondue avec ce dernier i dans la prononc iat ion. On ent end donc ici : a r - imma l id-bu- lmerkez pour : a r - imma l i- id-bu- lmerkez. Pour permet tre à l ’é tud iant de comprendre ce t t e expres s i on on a cons ervé la prépos i t i on i entre parenthèses . (3) Dans màn- ik , « de quell e manière, c ommen t ? » on a cru ut ile se séparer l ’adj ec t i f int erro ­ gat i f : man « quel ? » du nom ik « mani ère d ’être, façon » que l ’on ret rouve dans ik-ad, ik-ann, ik-elli, ik-enna ou gik-ad, gik-ann, etc ., « de ce t te mani ère-ci , de ce t t e mani ère- là, ou c omme ceci, comme cela, etc. ». Le ad de mün - ik ad- skâren a la val eur de la conjonc t ion française « que ». M a n - i k ad- skaren signifie donc l i t téra l ement : « de quel l e manière q u ’ils font ? ». De v an t la dés inence i de la 3 e pers. du masc. s ing., àd se rédui t à a : màn - i k a - i s k a r ? « c omme n t fait-il ? ». Mt in - i k es t remplacé dans certains parlers de la laselhil et no t amme n t dans c eux du ve r san t nord du Grand-At las par màn-mek ou mâm- enk après mé ta thès e . Dans ces expres s ions mek a le même sens et le même rôle que ik. C’est lui que l ’on ret rouve dans : mk-ad, mk -ann, mek-enna, mek-elli ou gemk-ad, gemk-ànn , etc. , (4) « Le ves t ibul e par l eque l tu commenc e s lorsque tu v i ens à pe ine de pénétrer dans la mai son ». (5) A not er ce pluriel en suffixe en appl iqué à un emprun t arabe déjà au pluriel. (6) I smgan compor te deux syl labes i sm et g a n ; on doit donc le lire i sm-gan . (7) Lire de même ineb-giwen. (8) tagrur t ël -l ebhàymen est mi s pour tagrur t n- l ebhàymen après as s imi lat ion de la l inguo- dent a l e n à la vi brant e l ingual e latérale l. (9) Les A y t - B r a y y im s emb l en t employer indi f f éremment elli ou li. http:/ /e-mediatheque@mmsh.univ-aix.fr [Coll._420.501] Corpus | Langues

RkJQdWJsaXNoZXIy NDM3MTc=