Guesnay, Jean-Baptiste; Denys, de la Sainte Baume : Provinciae Massiliensis ac reliquae Phocensis annales sive Massilia gentilis et Christian [suivi de] Response a une lettre intitulée : Les sentimens de M. Jean Lannoy, &c. sur le livre que le P. Guesnay Jesuite a fait imprimer à Lyon sous le nom de Pierre Henry, & intitulée : Auctarium historicum de Magdalena Massiliensi advena

pparet ex ltalicis & Grxcis vulgaribus , qU:E magis corrupt~ (unt quam mutat:E. Hinc mi grantes in alienas fedes alcerum idioma potius imbibunt. Nam vt Liuius in bello Afiatico de Gallo cr r:ecis ait, pltflf,ld facile verttlUr in id jolttm in qllO feril(lr. tf Ioal1n~s Fungerus in Etymologico trilmgui de Maffilia. Ob plurium, inquit, linguarum cognitionem Mafsilienfes a Varrone diél:os trilingues commemorat Hidorus, quod Gr~ce Latine,& Gallice loquerentur. Neque aliis MagHrris quam MaŒlienGbus Hi[panos) Hel– uetios Galliam incurfances Gr~ce loqui ac fcribere didicHfe tradidit. Cui tdhmonio afri– pulatur Philippus Cluuerius in Germania antiqua lib. 1. cap. 1· A n vero M aŒlienfes g~ne. ratim Gr~ce 10quuti fint, an duplicem habuerintlinguamquemadmodum nos & GrxCl re– centiores Olc alix gentes ad hodiernum diem, di[putat in pari cau[~ de Latinitate Virgilius Polydorus De inuentoribus rerum lib. I.cap. 3. Cicero enim inlibris de Oratore lib. j. aIt certam fuitre Romani generis vrbifque propriam vocem idque probat exelnplo Lxlix mu– lieris\qux ita 10queretur vt qui cam audiret fibi Plaucum aut Nxuium audire viderctur. Scd vt ne qui[piam putarct Lxliam alteram linguam d:dieiiTe id eft Latinam,altcram domi ~b ineul1te xtate patrio [ermone imbibitre paulo inferius inquit. Ncmo cnim vnquam eH: Oratorem quod Latine loqueretur admiratus, fi aliter irridcb~nt. Itcm de pcrfeao Orato– re. ID verfr~ quidem theatra tota exclamant fi fi~erit vn~ Jjflaba alti breuior altt '~ngior. Et lib. 1. T ufcu. Fre'!uens enim conflfflU theatri in qu,o fimt muliercul~ & !ueri,molletur aluliens tdm gran– de carmen. H<tc ille. Ex quo Catis paret vnam linguam & carn quidem Latinan1 omni– bus communem fl1Hfe quando pueri & ffilliiercuitt Latinè fciebant. Verum ille erat literarum peritus qui verborum de1cél:um habere ac cum rcéto aurillm iudicio ponderare {ciuiffct, id quod fine literis fieri non porerat. Nam orones Romanos Latine loquutos non itemliteras fcilfe ex eiufdem quoque teihmonio liquet qui in Bruco T. Pomponium ita 10r quentem facit. rides etocutione'71 emendatam Ldinam, cuilu penu qllOS laus adhuc fait, non fiût f4tJonis 41#tfiitntite, fui qUttJi bonte conJùetudinis. Et [ubiicit, T. F/aminium qui ettm ~Mete/!o C019JùI fuit pueri vidinms, exijlimabdtltr bene Latine loqui ,{ed literM nefeiebat. EH: igitur qui[. quam qui fi ifia conGderauerit à principe Latinitatis diél:a pollit fufpieari perinde Maffilien· fibus non vnam fuiIfe lingl1am ac nobis eft. Namque vtapud Romanos illi minus pure & ornate loquebancur qui extra vrbem vixilfcnt, ita apud Mafsilien[es partim barbaries a fe– ris popu]is qui Prouinciam aliquando m:cuparant profeéta , partim vetufb.s fermonem do– mefl:icnm iam pridem infufcauerat. 5 Linguarum v[us ali:uum duarum prttcipua quidem cauCa initio fuit propter doéhinç prç- flantiam & orationis vbcrcarem, fcd umul ctiam vt conuenicntes in vnam R empublicam gentes inuicem fe intelligcrent meliufque con[ociarentur. QE;a cau[a B. Virginem gratiam hanc gratis datam, vt loquuntur noftri) à Deo acceptam habuHfe affirmauit diferte Albertus & o. Antoninus eliciturque ex eorum [cnrentia qui illam omnium qui eius tttate viuebanc oraculum ac magiftram Dominant, ad quam vndique ve1 venerationis ve1 doél:rin« cau[a concurreretur. Ignatius epi1l:o. J. nofirtZ religioni! magiftram vocat, Rupertus lib. 5". in Canri. Apoflolorum, Ambrofius lib. 1. de fnfiit. Yirg. [oanms , Bernar. [erm. 4, fupra miifus eft, EuangeliJlamm. Imo valde probabile eft pddem ante in B. Virgine fuitre linguarum donum. coque v[am e{fe tum excip~cndo Magos M:ut. 2.. tum cùm in.k:gypto peregrinata eft. 1t2. fcotit Suarez par.;. dlfp.2 O, [eél:.l. merito Caietanum reiiciens negantem habuillê B. Vir– ginem v[um huius grati~. De tv1agdalena curo fodalibus idem exiJ1imo, quos hifiorix pro– dunt in Maffilienfe littus eieGl:os E uangelium pr~dicaffe. Latinx fcientiam caCus forte alius in[llper inuexit. Romani enim rerum domini vt priu Grxci enixe curarunt, Latina vt Iinguà vbique propagaretur cum Imperia, teftc Valerio Maximo lib. 2.. cap. 2.. & Mithridates Vtquos [ub Imperium [uum coëgcrat ob[equcntiores fibi redderet) eorum ftuduit hoc dl viginti duarum Prouinciarum lingua loqui Dullo veus il1terprete, Vt proditurn cft ab eodem Valcrio lib. 8. c~p. 7. & Gellio lib. 17. cap. l 7. co· demque nomine Cleopatram [ lutarchus ce1ebrat,'& Aluala[l1J1tham Theodorici Oftrogo– thorum.~egis filiam Sabellieus lib. 2. Ennea. S. & Platina in Agapito 1 .laudat illaln prx– terea mlritice Caffiodoms lib. 10. variarum epift'4. vt fcitum illum videatur verumque T ur– carUin cxteroqui illiteratiŒmorum Proucrbium. f2!!pt qtÛ lingtta (di/eat totidem iI/ltm virif 4ruit~alere, & hi.s congruenter conuenienterque Maffiliam trilin guem, totidem Rebufpubli– CIS ~empc Ga!lIcx, Roman~, AthenienG Majefiare atque Imperio fl1pparem nc cli<::am [u– penorem fuille. Cxterum edam hodie de Gallis, generatim verè dixerig quod olim dc Grxcis Strabo l eos nimirum ~~J'o, IUtK.ri 'lTOAd.( :A7IlSr :'M6J~ J'/(.tÀS"YH~(tI. N~m in Galha cerre 110– fira tot Fere b~gllx {unt aut cerce rot eiu[dem lingu~ dialeéb aut diueru pronuntiandi modi quotfllntG4Ih~nolldic~lnProuillcjxJed vrbcs. CAP. 60 :,/. Maffilia Gentilis. Liber 1. e-Médiathèque | Histoire Provence | YF_038 (3)